Nieuwe spaartaks en compensatie in zicht
Belasten werkelijk rendement is nog niet zo eenvoudig
Er is nieuws over de spaartaks. Of beter gezegd: over de belasting in box 3 van de inkomstenbelasting - de heffing op inkomsten uit sparen en beleggen. In de volksmond: de spaartaks. De nieuwe manier voor die belastingheffing krijgt vorm - en er is een Kamerdebat geweest over de compensatie voor teveel betaalde belasting in box 3.
Nieuwe belasting over vermogen
De huidige manier waarop de belasting over vermogen wordt berekend heeft z'n langste tijd gehad. Eigenlijk is het nu al lang niet okay, alleen heeft de overheid flink tijd nodig om het systeem aan te passen. Daar wordt al jaren over nagedacht, eerdere plannen gingen echter weer de prullenbak in.
Moet van de Hoge Raad
Dat het moet is wel duidelijk: daar heeft de Hoge Raad inmiddels hele heldere uitspraken over gedaan. Die vindt de huidige box 3-heffing zodanig oneerlijk dat spaarders gecompenseerd moeten worden - daarover straks meer.
Nieuw systeem per 2025
Dus eerst even over het nieuwe systeem. Dat zou ingevoerd moeten worden per 2025, dat duurt dus nog even. Het is ook niet niks: de manier van belasting berekenen op z'n kop zetten. Een systeem neerzetten dat juridisch acceptabel is én uitvoerbaar.
Grote lijnen neergezet
Inmiddels zijn de grote lijnen voor de nieuwe belasting op vermogen neergezet en door staatssecretaris van Rij (van Fiscaliteit en Belastingdienst) naar de Tweede Kamer gestuurd in een Kamerbrief met 'contourennota'.
Belasting over werkelijk rendement
De kern is dat er belasting geheven gaat worden over het werkelijke rendement dat we maken, niet meer over een fictief rendement. Dat is niets nieuws, daar moet het ook duidelijk naartoe. Alleen: het klinkt vrij simpel maar is dat in de praktijk duidelijk niet.
Vermogensaanwasbelasting
Het wordt een 'vermogensaanwasbelasting': belasting over het bedrag waarmee je vermogen is gegroeid. Dat is immers je rendement, logisch. Rente, dividend, huurinkomsten: met de storting daarvan groeit je vermogen dus als daarover belasting wordt geheven is het klaar. Toch?
Vermogensaanwas is niet altijd rendement
Nou... niet helemaal. Er zijn namelijk nog wat andere vormen van vermogensaanwas. Geld dat je overhoudt van je inkomen en op je spaarrekening stort: je vermogen groeit, maar het is geen rendement. Er moet dus bij belastingheffing over werkelijk rendement niet gekeken worden naar het saldo op je rekening, maar naar de rentestorting. Dat is bij sparen nog goed te doen, banken kunnen dat netjes doorgeven.
Waardestijging beleggingen belasten: complex!
Maar dan aandelen en andere beleggingen. Waardestijging is wél rendement, en goed te meten als je hetzelfde pakket aandelen het hele jaar aanhoudt. Maar wat als je aandelen ergens in het jaar verkoopt en de winst gebruikt voor welke uitgave dan ook?
Dan zie je dat niet als er alleen maar op 1 januari en 31 december gekeken wordt naar de waarde. Terwijl over die winst - want is waardestijging - wel belasting betaald moet worden. Dat vergt nogal wat administratie. Niet onmogelijk, wel ingewikkelder dan het huidige systeem met fictief rendement.
Verliesverrekening
Bovendien: als je waardestijging gaat belasten, dan moet je ook iets met waardedaling. Bij beleggingen geldt immers dat die niet alleen méér waar kunnen worden, maar ook mínder. Daar is natuurlijk over nagedacht: in het plan is de mogelijkheid tot verliesverrekening opgenomen.
Ook vrijstelling niet zo eenvoudig
Tot slot moet er ook gekeken worden naar de vrijstelling in box 3. Op dit moment is dat een bedrag: over de eerste € 50.000 van je vermogen betaal je geen belasting. Zodra de heffing het rendement gaat in plaats van over de omvang van het vermogen moet die vrijstelling dus ook anders ingestoken worden.
Heffingsvrij inkomen uit vermogen
Een vrijgesteld bedrag aan rendement, een heffingsvrij inkomen uit vermogen. Dan weet je dus niet in één oogopslag of je belasting moet betalen in box 3... dat weet je pas als je de (best ingewikkelde) berekening hebt gemaakt.
Heel ingewikkeld!
Kortom: de plannen voor de nieuwe vermogensbelasting zijn nog niet zo simpel als het misschien op het eerste gezicht lijkt. Belasting over werkelijke rendement, hoe ingewikkeld kan het zijn? Heel ingewikkeld dus!
Compensatie teveel betaalde spaartaks
Je zou bijna wensen dat het kan blijven bij het relatief simpele systeem van heffing over fictief rendement. Maar ja, dat mag dus niet meer. Sterker nog: de overheid moet gaan compenseren, zo heeft de Hoge Raad opgedragen. In elk geval richting de mensen die bezwaar hebben ingediend tegen hun belastingaanslag. Het is de bedoeling om met die compensatie rond 1 juli te starten.
Alleen bezwaarmakers of allemaal?
De vraag is alleen nog of niet eigenlijk iedereen die belasting heeft betaald over vermogen in die jaren gecompenseerd moet worden. Dat maakt nogal verschil: een kostenpost van € 2,4 miljard of tot wel € 11,7 miljard.
Moet het niet, dan doen we het niet
Die vraag gaat Van Rij nog niet beantwoorden: hij wil deze beslissing voor zich uit schuiven. Afwachten wat de Hoge Raad zegt in een zaak waarin dit aan de orde gesteld wordt. Daar komt uiterlijk in oktober een nieuw arrest over, dan weet het kabinet dus of ook dit door de Hoge Raad verplicht gesteld wordt. Dat klinkt als: 'móet het niet, dan doen we het niet'. En dat snap ik ook wel weer... die miljarden moeten tenslotte ook weer ergens vandaan geplukt worden.
Uitvoering door Belastingdienst: problematisch of behapbaar?
Tot slot geldt voor zowel het nieuwe stelsel als voor de compensatie: de Belastingdienst moet ook nog maar even in staat zijn om het uit te voeren. Gezien de al jarenlang spelende problemen bij de fiscus zijn hier grote twijfels over. Van Rij heeft de plannen voor compensatie 'uitvoeringstechnisch behapbaar' genoemd, dus laten we dat maar hopen.
