Pubers en sparen - wat mag je verwachten?

Over zakgeld, leergeld, game-tegoed en spaardoelen

Wie goed kan sparen - of met geld omgaan in het algemeen - heeft daar zijn leven lang plezier van. Als moeder doe ik dan ook enorm mijn best om mijn zoons dat bij te brengen. Ze zijn nu 12 en 14 jaar en ik ben - zoals Nibud het adviseert - begonnen met zakgeld zodra ze leerden rekenen. Ik kan alleen niet zeggen dat ik heel tevreden ben over hoe het tot nu toe is uitgepakt. Oorzaak: ze vinden geld allebei maar matig interessant.

Zakgeld, portemonneegeld en spaargeld

Ook al van kleins af aan hebben we al het onderscheid tussen 'portemonneegeld' en 'spaargeld' bij ons thuis, om de kinderen te leren sparen. Hun zakgeld wordt verdeeld over betaalrekening en spaarrekening - uitgaven van de betaalrekening mogen ze zelf beslissen, over het uitgeven spaargeld beslissen wij mee. Dat gaat prima en wordt door allebei goed geaccepteerd.

Leergeld voor kinderen

Dat portemonneegeld is min of meer bedoeld als ‘leergeld’ – geld om fouten mee te maken, aankopen mee te doen waar je later spijt van hebt enzo. Dat stukje spijt heb ik alleen nog nooit gezien bij ze. Dat komt waarschijnlijk omdat ze geld niet zo interessant vinden, want er liggen genoeg aankopen in huis waarvan ik zeg (of denk): daar heb je maar zo weinig mee gedaan – dat was zonde van je geld. Zo voelen zij dat alleen niet en dat vind ik dan jammer.

Weinig zakgeld

Veel zakgeld krijgen ze niet – ik denk heel wat minder dan veel leeftijdsgenoten. Ik hoor ze er nooit over mopperen, ze komen niets tekort. Ze geven ook maar weinig geld uit eerlijk gezegd. In de pauzes op school kopen ze niet de grote zakken chips waar ik hun leeftijdsgenoten mee zie lopen. Als ze niet op school zijn blijven ze vooral thuis, liefst achter hun computer of telefoon. Op pad met vrienden om te gaan zwemmen of zoiets gebeurt heel af en toe, maar verder gaan ze er eigenlijk nooit op uit. Niet omdat ze er geen geld voor hebben, gewoon omdat het niet aan de orde is. Voor zo’n uitstapje geef ik ze namelijk met plezier – juist omdat ze weinig zakgeld krijgen en ik graag stimuleer dat ze leuke dingen doen met anderen – geld mee.

Geld uitgeven in online games

Geld uitgeven in online games willen ze wel maar probeer ik wel af te raden. Dat vind ik dus écht zonde van het geld. Ze kopen er items mee in een game die ze op dat moment spelen… is de hype van die game over en spelen ze het niet meer, dan zijn die uitgaven dus ook waardeloos geworden. Maar goed, over hun portemonneegeld mogen ze zelf beslissen dus dat gaat nog weleens naar online game-tegoed. En tja, de aankopen van in mijn ogen zinvol speelgoed zijn uiteindelijk ook waardeloos geworden als dat ligt te verstoffen in de kast. Voor mij voelt dat anders – maar dat is het in feite natuurlijk niet.

Spaardoelen van mijn pubers

De oudste is heel structureel aan het sparen voor een nieuwe game-PC. Loopt een krantenwijk met dat duidelijke doel voor ogen, dat maakt me trots. Hij is er bijna en dat maakt hem ook trots. Hij weet precies waar hij is, hoeveel hij nog moet en kijkt enorm uit naar het moment dat hij de computer kan gaan aanschaffen. Mooi om te zien vind ik dat… al hoop ik niet dat hij zijn krantenwijk opzegt zodra hij zijn doel heeft bereikt.

Elke week een ander spaardoel

Mijn jongste zoon is niet goed in het vasthouden aan zijn doelen. Of eigenlijk moet ik zeggen dat zijn doelen soms per dag wisselen. Waar zijn broer dat duidelijke spaardoel van die nieuwe game-PC heeft, is dat bij hem elke week iets anders. Het ene moment een bokspaal, dan weer een Nintendo Switch en dan toch weer... wat dan ook. Als ik hem de ruimte zou geven om zijn geld uit te geven aan iedere impuls die in hem opkomt zou het zó op zijn. Het is dus maar goed dat we dat onderscheid tussen portemonnee- en spaargeld hebben.

Drie-dagen-regel

We zagen dat de jongste zijn portemonneegeld wel héél onbezonnen uitgaf - daarom hebben we de voor hem een drie-dagen-regel toegevoegd. Wil hij iets kopen, dan moet hij daar drie dagen mee wachten. Is de wens er na die drie dagen nog steeds en heeft hij het geld er nog steeds voor over, dan kan hij het uitgeven. Daarmee zijn al heel wat onzinnige aankoopwensen vervlogen in elk geval. Dat doet mijn spaarzame moederhart dan weer goed.

Geen big spenders en niet veeleisend

Het zijn dus geen big spenders. Ze hebben geen grote wensen, ook niet bij wat wij voor ze kopen. Geen dure merkschoenen of -kleding - alles wat ik voor ze koop is voor hen okay. Goedkoop, tweedehands of merkloos, het maakt ze helemaal niets uit. Liefst gewoon géén nieuwe kleding - maar ja, groeien gaat vanzelf en in sommige periodes heel hard. Ze hebben allebei een oude smartphone van mij: toen ik een nieuwe kocht ging mijn oude naar de zoon die daar aan toe was. Ook aan die telefoon stellen ze geen eisen en zijn ze niet verwend. Heel fijn vind ik dat, en misschien ben ik daar ook wel niet trots genoeg op.

Wat kan ik nog meer doen aan die financiële opvoeding?

Ik zeg dus aan het begin van dit verhaal dat ik niet enorm tevreden ben over het geldbewustzijn van mijn boys. Tegelijk heb ik geen idee wat ik nog meer kan doen om dat te verbeteren. Op dit moment laat ik het allemaal maar zo, het komt ongetwijfeld wel als ze grotere doelen krijgen of gaan studeren en op zichzelf willen gaan wonen. Tot die tijd is de noodzaak er niet voor hen en ga ik waarschijnlijk echt niet tot die puberbreinen doordringen met mijn financiële opvoedingspraat.

Eigenlijk - ja, pas nu ik het zo opschrijf - denk ik dat ik misschien juist wél heel tevreden moet zijn. Ze zijn niet veeleisend, heel tevreden, houden zich aan onze afspraken, werken voor een spaardoel als ze dat nodig vinden en zeuren nooit om (meer) geld. Wat kan ik me als pubermoeder eigenlijk nog meer wensen?