CPB maakt niet vrolijk
Reële rente blijft negatief op lange termijn
De laatste weken kunnen we vaak iets melden over renteverhogingen. Dat is voor jou als spaarder natuurlijk fijn: we snakken met z'n allen naar een beter rendement op ons spaargeld.
Eerder deze week boorde het Centraal Planbureau (CPB) de hoop daarop echter nogal de grond in met de conclusie dat de reële rente waarschijnlijk laag blijft op de langere termijn.
Auw! Dat is wel een beetje jammer. Het idee dat de extreem lage rente tijdelijk is, dat er snel betere tijden komen, dat kunnen we volgens het CPB dus wel vergeten.
Reële rente = nominale rente min inflatie
Kijkend naar de conclusie van het CPB is het belangrijk om te snappen wat ze bedoelen met 'reële rente'. Die term gebruiken we niet vaak, dus zal ik even uitleggen. Als het gaat om rentes kun je onderscheid maken tussen de nominale rente en de reële rente.
Nominale rente
De nominale rente, dat is het percentage rente dat je van de bank krijgt. Dat is dus ook de rente die wij opnemen in onze vergelijkingen van spaarrekeningen en deposito's.
Inflatie
In de economische theorie wordt gesteld dat de nominale rente in elk geval de inflatie zou moeten compenseren. De inflatie laat zien dat geld minder waard wordt, dat je er in de toekomst minder voor kunt kopen dan nu - door de stijging van de prijzen.
Zet je geld op een spaarrekening of deposito, dan is het natuurlijk vervelend dat je er door de prijsstijgingen over een jaar minder mee kunt doen dan nu. De rente zou dat moeten goedmaken.
Reële rente
Wat je overhoudt aan rente als je de nominale rente corrigeert met de inflatie, dat noemen we de reële rente.
Inflatie omhoog geschoten
Ongetwijfeld heb je meegekregen dat de inflatie de laatste maanden enorm hoog is. De Nederlandse ConsumentenPrijsIndex (CPI) tikte in maart zelfs bijna de 10% aan. In juni kwam die uit op 8,55%. Dat betekent dat de prijzen tussen juni 2021 en juni 2022 met 8,55% gestegen zijn. We merken het allemaal: de energieprijzen, de prijzen in de supermarkt en eigenlijk overal: alles wordt snel duurder.
Reële rente dik negatief
De rente is hier en daar wel wat gestegen, maar in de verste verte niet zo hard als de inflatie. Het gevolg: een dik negatieve reële rente op dit moment. Een situatie waarvan je dus maar hoopt dat die tijdelijk is, want zo gaat het wel heel hard achteruit met ons spaargeld.
Dat tijdelijke... dat zou weleens kunnen tegenvallen. Nu gaat het in het rapport van het CPB niet over de huidige extreme situatie, ze tonen in onderstaande grafiek de reële rente tot vlak voor de start van 2020. Daar staat bij dat deze zich op een 'historisch laag niveau' bevindt, met een lijn die nog niet lager is geweest dan -2%. Ik durf toch wel te stellen dat dit er in 2022 héél anders uitziet, dat we nu met de roze lijn de grafiek naar beneden uit zijn gelopen.
Maar goed, dat extreme - dat is hopelijk wel tijdelijk. Het vervelende is alleen dat het CPB voorspelt dat de reële rente op de langere termijn toch steeds laag zal blijven. Kijk maar naar de blauwe lijn - die blijft rond de -1% hangen volgens hun verwachtingen.
Een negatieve reële rente voor heel veel jaren... dat is voor spaarders niet om vrolijk van te worden!
