Krijgen alle spaarders belasting terug?
Hoge Raad verplicht overheid tot compensatie
Het zijn spannende tijden in belastingland - in elk geval waar het gaat om de belasting op spaargeld. Of eigenlijk op vermogen in het algemeen. Dat daar iets aan moet veranderen is allang bekend, maar een nieuw systeem laat al lang op zich wachten. En nu wordt het extra dringend om dit zo snel mogelijk te realiseren.
Vermogensrendementsheffing naar de prullenbak
De huidige vermogensrendementsheffing is door de Hoge Raad tot de prullenbak veroordeeld. Nu dit hoogste rechtsorgaan afgelopen december ook nog de uitspraak heeft gedaan dat de staat een spaarder moet compenseren voor deze oneerlijke heffing over z'n spaargeld lijkt het hek van de dam. Deze spaarder is niet de enige die geld moet krijgen. Misschien wel iedereen die in de afgelopen jaren belasting betaald heeft in box 3?
Hoe zat het ook alweer met die belasting op vermogen?
Heel kort de basis, al denk ik dat je die wel kent. Volgens de huidige belastingregels betaal je over je vermogen op zich geen belasting, wel over het rendement op vermogen. Die belasting wordt geheven in box 3 van de inkomstenbelasting. Inkomstenbelasting, geen vermogensbelasting: het gaat om inkomsten uit sparen en beleggen.
Fictief rendement
Het probleem zit in het vaststellen van die inkomsten. De overheid heeft er in 2001 voor gekozen om te werken met een 'fictief rendement'. Het maakt dus niet uit hoeveel spaarrente je krijgt of hoeveel rendement je op je beleggingen maakt, het rendement dat je krijgt toebedeeld - en waarover je belasting betaalt - is standaard. Heel lang was dat voor iedereen hetzelfde: tot en met 2016 gold een fictief rendement van 4%.
Onderscheid tussen sparen en beleggen
Vanaf 2017 werd dat anders - toen kwam er een standaard verdeling over sparen en beleggen, en kregen die twee categorieën elk een eigen fictief rendement toegewezen. De verdeling verandert naarmate het totale vermogen groter is. De gedachte hierachter is dat mensen met een groot vermogen meestal een goed deel daarvan beleggen.
Standaard verdelingen en fictieve rendementen
Allemaal leuk en aardig, die standaard verdelingen en fictieve rendementen, maar dat zegt natuurlijk niets over welk rendement je in werkelijkheid krijgt over je geld. Iemand met een miljoen euro kan ervoor kiezen om hiervan niets te beleggen en alles op spaarrekeningen te laten staan. Rente krijg je niet of nauwelijks, maar toch moet je belasting betalen over een fors rendement - vanwege dat uitgangspunt dat je wel in beleggingen zult zitten.
Spaarders komen in opstand
Helemaal nu de spaarrente al tijden zo bizar laag is komen spaarders hiertegen in opstand. Ze leveren fors geld in door dit belastingsysteem en hebben daar bezwaar tegen ingediend. Om vervolgens naar de rechter te stappen en uiteindelijk bij de Hoge Raad terecht te komen. Nu die de spaarder gelijk geeft moet de overheid gaan compenseren.
Niet verwacht, toch gekomen
So far, so good. Ik had eerlijk gezegd niet verwacht dat het zo ver zou komen. Dat het systeem anders moest worden was eigenlijk allang helder, maar dit is wel een heel pittig verhaal. Want dat compenseren, dat gaat niet om een paar belastingbetalers. Sowieso moeten de tienduizenden die bezwaar hebben ingediend tegen hun aanslagen over 2017 en 2018 geld terugkrijgen. En misschien wel iedereen die belasting heeft betaald in box 3 in die periode.
Monsterklus voor de Belastingdienst
Of tenminste... ik mag aannemen dat het dan wel alleen om mensen gaat die vooral spaargeld hadden. Dat moet dan dus uitgezocht en uitgerekend worden: een monsterklus voor de Belastingdienst. En het is niet alsof het daar ICT-technisch nou zo lekker gaat, wat een drama voor het ministerie van Financiën dit. De nieuwbakken staatssecretaris Marnix van Rij zit er maar mee.
Begrotingsgat: wie gaat dat betalen?
Buiten de organisatorische ellende is er ook simpelweg een begrotingsprobleem. Al dat geld dat terugbetaald moet worden, en dat is nog niet alles. Vanaf nu kan er eigenlijk ook geen belasting meer geheven worden in box 3. Het systeem is immers door de Hoge Raad 'veroordeeld' - alles wat nu nog betaald wordt moet later weer gecompenseerd worden.
Belastingregels aanpassen
Dus moeten de belastingregels zo snel mogelijk aangepast worden, maar in het regeerakkoord hebben ze het nog over 2025. Dat duurt nog even. En in de tussentijd? Er lijkt noodwetgeving voor te komen, daarover zou ergens in mei duidelijkheid moeten zijn.
Zwaarste lasten voor sterkste schouders
Wat er gaat gebeuren is nog niet bekend. In de politiek wordt er druk gediscussieerd over een nieuwe manier van belastingheffing over vermogen. Of eigenlijk terug naar de oude manier: een belasting over het vermogen zelf, niet over de inkomsten uit dat vermogen. Of misschien wel allebei? Daarbij pleiten de meeste politieke partijen voor een progressieve heffing: de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen. De mensen met een groot vermogen betalen dan een hoger belastingtarief dan de gemiddelde Nederlander.
Ik vind het machtig interessant wat hier gaat gebeuren. Zoals gezegd, ik had niet verwacht dat het tot een verplichte compensatie zou komen. Nu die er wel is ben ik heel benieuwd hoe Van Rij dit gaat oplossen... we houden je op de hoogte!
